Al langer is bekend dat de succesvolle behandeling van kankers met immuuntherapie ook kan leiden tot afwijkingen van de schildklierfunctie.1 Een recente studie onderzocht het voorkomen van deze schildklier gerelateerde bijwerkingen; hoe vaak komt het voor en hoe verlopen de klachten en hun effect op de behandeling van kanker. Hoewel het geen invloed bleek te hebben op de overlevingskansen, ontwikkelden 25% van de behandelde patiënten een auto-immuun schildklieraandoening.
Immuuntherapie
Het eigen immuunsysteem is in staat tumorcellen als vreemde cellen te bestrijden. Maar tumorcellen verdedigen zich daartegen door een eiwit aan te maken genaamd PD-L1. Bij de meest gebruikte immuuntherapie voor een aantal type tumoren worden zogenaamde ‘checkpoint remmers’ toegepast die dit eiwit remt. Hierdoor kan alsnog het eigen immuunsysteem de tumorcellen aanvallen en opruimen.2
Auto-immuun schildklieraandoening
Een kwart van de patiënten behandeld met immuuntherapie ontwikkelden een auto-immuun schildklieraandoeningen. Ruim de helft ontwikkelde hypothyreoïdie, een kwart hyperthyreoïdie en bij 17% verergerde de aanwezige hypothyreoïdie. 3% van de patiënten bleken na een follow up van 6 maanden spontaan herstelt. Net als bij de Ziekte van Hashimoto kan in het begin sprake zijn van hypothyreoïdie.
De patiënten die een schildklieraandoening ontwikkelden bleken ook een betere overlevingskans en -duur te hebben.
Nieuwe ‘diagnosegroep’
Door het success van de immuuntherapie en toenemende ontwikkelingen op dit gebied is het te verwachten dat het aantal mensen toeneemt dat kanker overleefd, maar een auto-immuun schildklieraandoening heeft gekregen. De meest voorkomende schildklieraandoeningen zijn de Ziekte van Graves (hyperthyreoïdie), de Ziekte van Hashimoto (hypothyreoïdie) en schildklierkanker. De groepen bestaan voor het grootste deel uit jong-volwassen vrouwen. In deze nieuwe groep schildklierpatiënten zijn leeftijd en geslacht meer verdeeld.
- Endocrinologische bijwerkingen bij immuuntherapie Oncologie.nu [↩]
- Immuuntherapie met checkpoint remmers Anthoni van Leeuwenhoek [↩]
